Kalendarz zdrowia, czyli badania profilaktyczne w każdym wieku
Każdy z nas chciałby jak najdłużej cieszyć się dobrym zdrowiem. Podstawą jest prowadzenie zdrowego trybu życia. Ważne są również regularne wizyty kontrolne u lekarza rodzinnego, które mogą pomóc we wczesnym wykryciu wielu chorób. Pamiętaj, że konsultacje z powodu jakichkolwiek dolegliwości nie służą celom profilaktycznym.
Przebieg wizyty profilaktycznej
Pierwszym elementem każdej wizyty kontrolnej jest rozmowa, podczas której lekarz przeprowadza wywiad na temat ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Po jej zakończeniu warto poprosić o badanie przedmiotowe, na które składają się między innymi takie elementy jak: ogólne badanie układu ruchu, osłuchanie klatki piersiowej i serca czy badanie brzucha. Zapytaj także o kontrolę znamion, zważenie oraz pomiar tętna i ciśnienia tętniczego krwi. Pomiary dwóch ostatnich parametrów pozwalają na wstępną ocenę układu krążenia, którego choroby pozostają wiodącą przyczyną zgonów w Polsce. Po przeprowadzeniu badania i zebraniu wywiadu, lekarz zdecyduje o konieczności zlecenia badań dodatkowych.
Zapytaj o dodatkowe badania
Podstawowymi badaniami dodatkowymi, które może zlecić lekarz, są morfologia oraz badanie ogólne moczu. Są to proste badania, które szybko dają wyniki i mówią wiele na temat stanu zdrowia. Mając na uwadze zdrowie swojego serca możesz zapytać o lipidogram, czyli pomiar stężenia całkowitego poziomu cholesterolu we krwi, stężenia jego frakcji HDL (tzw. „dobrego” cholesterolu) i LDL (tzw. „złego” cholesterolu) oraz trójglicerydów. Ważne jest również badanie poziomu glukozy, które rozpoznaje cukrzycę we wczesnym stadium oraz w stanach przedcukrzycowych. W większości przypadków choroba początkowo nie daje żadnych objawów, więc jedynym sposobem na jej wykrycie są badania przesiewowe, które należy wykonywać regularnie po ukończeniu 45 roku życia. Zapytaj także o badania poziomu TSH, czyli hormonu regulującego pracę tarczycy. Choroby tego gruczołu są częstsze u kobiet.
Badania specjalistyczne
Jeśli w ostatnim czasie widzisz gorzej lub nigdy nie byłeś u okulisty, porozmawiaj ze swoim lekarzem na temat kontroli okulistycznej – być może będzie ona wskazana. Osoby ze zdiagnozowaną wadą wzroku powinny być objęte stałą opieką okulistyczną.
Jeśli masz na ciele wiele znamion lub ktoś w Twojej rodzinie chorował na raka skóry, lekarz może skierować Cię do dermatologa, aby ocenił Twoją skórę. W niektórych przypadkach zalecana jest regularna kontrola znamion na całym ciele.
Pamiętaj także o regularnych przeglądach dentystycznych i higienizacji jamy ustnej raz na pół roku.
Badania zależnie od płci
Kobiety nie powinny zapominać o samobadaniu piersi raz w miesiącu, regularnych wizytach u ginekologa i cytologii nie rzadziej niż raz na 3 lata. Po 50 roku życia pamiętaj też o mammografii raz na 2 lata.
Mężczyźni powinni regularnie raz w miesiącu przeprowadzać samobadanie jąder. Po 40 roku życia porozmawiaj ze swoim lekarzem na temat profilaktyki raka prostaty. W tym wieku warto rozpocząć regularne kontrolowanie gruczołu krokowego za pomocą badania per rectum.
Szczepienia
Co roku każdy powinien zaszczepić się przeciwko grypie. Sezon na szczepienia w Polsce rozpoczyna się wczesną jesienią. Optymalne jest jak najwcześniejsze przyjęcie szczepionki, ale można to zrobić przez cały sezon grypowy.
Warto też zabezpieczyć siebie oraz w szczególności swoje dzieci przed zachorowaniem na kleszczowe zapalenie mózgu (KZM). Dostępna jest szczepionka podawana w 3 dawkach. Aby uzyskać ochronę na okres największej aktywności kleszczy (od kwietnia do października), cykl szczepień najlepiej rozpocząć zimą lub wczesną wiosną. Aby szczepienie pozostawało skuteczne, należy przyjmować dawki przypominające co 3-5 lat.
Niewiele osób wie, że odporność przeciw tężcowi zmniejsza się z upływem czasu. W związku z tym osoby dorosłe powinny przyjmować dawki przypominające szczepionki co 10 lat. Warto połączyć ją ze szczepieniem przeciwko krztuścowi i błonicy w jednej szczepionce, aby być chronionym również przeciwko tym chorobom.
Pamiętaj!
Stan zdrowia każdego z nas jest inny. Zestaw i częstotliwość badań dobierana jest zawsze przez lekarza na podstawie Twojego stanu zdrowia.
Katarzyna Łyś, Biuro Medyczne PZU Zdrowie