Jaką funkcję w organizmie pełni witamina E?
Spis treści:
Działanie
Niedobór
Nadmiar
Suplementacja
Działanie
Witamina E występuje w ośmiu różnych formach, pod postacią tokoferoli i tokotrienoli. W Europie najpopularniejsza i najlepiej poznana jest forma alfa-tokoferolu, uznawana również za najważniejszą postać witaminy E.
Witamina E jest silnym przeciwutleniaczem, który chroni organizm przed stresem oksydacyjnym i uszkodzeniem komórek, wywoływanym przez wolne rodniki. Wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwstarzeniowe oraz potencjalne działanie przeciwnowotworowe (w badaniach naukowych wykazano, że spożycie witaminy E powyżej 400 IU/dzień wiązało się ze statystycznie istotnym 71% zmniejszeniem ryzyka zaawansowanego raka prostaty).
Witamina E bierze także udział w syntezie substancji przeciwkrzepliwych, utrzymaniu odpowiedniej przepuszczalności błon komórkowych i zmniejszeniu agregacji płytek krwi, a co za tym idzie przeciwdziała zakrzepom. Działa nefroprotekcyjnie i kardioprotekcyjnie – wpływa na ochronę nerek oraz na profilaktykę zawału serca. Ponadto wpływa na prawidłową wydolność mięśniową oraz produkcję nasienia u mężczyzn. Ma korzystny wpływ na ciśnienie tętnicze, ponieważ zwiększa wytwarzanie tlenku azotu, działającego rozszerzająco na mięśnie gładkie naczyń krwionośnych.
Źródła
Źródła witaminy E w diecie to:
- Oleje roślinne (olej słonecznikowy, olej z zarodków pszennych)
- Migdały
- Orzechy laskowe
- Orzechy ziemne
- Orzechy włoskie
- Nasiona słonecznika
- Zarodki nasion zbóż
- Kiełki
- Szpinak
- Brokuły
- Otręby i płatki owsiane
Należy pamiętać o tym, że oleje roślinne i oliwa tłoczone na zimno zawierają znacznie więcej witaminy E niż oleje i oliwa produkowane przemysłowo. Podczas produkcji przemysłowej dochodzi do zniszczenia nawet 75% witaminy E.
Niedobór
Do najczęstszych objawów niedoboru witaminy E należy zaliczyć:
- przewlekłe zmęczenie i rozdrażnienie,
- kłopoty z koncentracją,
- rogowacenie skóry, wypadanie włosów
- anemia,
- problemy z zębami i kośćmi,
- podatność na infekcje,
- zaburzenia neurologiczne,
- bolesność i zanik mięśni.
Niedobór witaminy E w organizmie zdarza się rzadko. Obserwuje się go w przypadku zaburzeń wchłaniania tłuszczu i wśród osób z rzadką chorobą genetyczną – abetalipoproteinemią. Na niedobór witaminy E narażone są również osoby z takimi schorzeniami jak mukowiscydoza czy celiakia.
W diagnostyce niedoborów witamin warto wykonać badanie krwi na poziom witamin i składników mineralnych.
Nadmiar
Witamina E jest magazynowana przede wszystkim w nadnerczach oraz w tkance tłuszczowej. Nadmiar witaminy E usuwany jest podczas naturalnych procesów zachodzących w organizmie człowieka. Trudno jest więc przedawkować witaminę E. Osoby stosujące suplementację powinny zachować szczególną ostrożność. O nadmiarze witaminy E mówi się, gdy jest stosowana przez dłuższy czas w dawce przekraczającej 1000 mg/dobę.
Objawy niedoboru witaminy E są nieswoiste. Do najczęstszych objawów nadmiaru witaminy E w organizmie należy zaliczyć:
- bóle głowy,
- zaburzenia w gospodarce jelitowej,
- osłabienie mięśni i zaburzenia w ich funkcjonowaniu.
Suplementacja
Odpowiednia dawka witaminy E zależy od wieku, płci i stanu fizjologicznego człowieka.
- U osób dorosłych dzienne zapotrzebowanie na witaminę E to około 10 mg u mężczyzn i około 8 mg u kobiet.
- U dzieci zaleca się dzienną dawkę witaminy E – około 6mg.
- U osób starszych zalecana dzienna dawka witaminy E jest zdecydowanie wyższa – 20 do 50 mg.
Należy pamiętać o tym, że przyswajanie witaminy E przez organizm człowieka wspomagają witamina A, kompleks witamin B, witamina C, mangan, selen, fosfor oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe.
W sytuacji stwierdzenia niedoboru lub nadmiaru witaminy E w organizmie, należy przeanalizować dietę i ją zmodyfikować. W przypadku niedoboru – dodać do diety produkty bogate w witaminę E, a w przypadku nadmiaru – ograniczyć ich spożywanie. W przypadku wykrycia nadmiaru, należy zmniejszyć, a w szczególnych przypadkach zaprzestać zażywania suplementów witaminowych, w których znajduje się witamina E.