Co robić w przypadku ugryzienia lub użądlenia owadów?

Aby skutecznie zareagować w przypadku użądlenia lub ugryzienia przez owady i nie tylko, należy wiedzieć, które ugryzienia są najbardziej niebezpieczne. 

Ponadto pamiętajmy, że niektóre owady mogą przenosić niebezpieczne choroby, które zagrażają zdrowiu i życiu człowieka np. kleszcze. W związku z tym zawsze po ugryzieniu przez kleszcza, komara czy meszkę należy obserwować miejsce zranienia. 

Spis treści:

Ugryzienie komara
Ugryzienie meszki
Użądlenie pszczoły
Użądlenie osy
Użądlenie szerszenia
Użądlenie trzmiela
Ugryzienie bąka bydlęcego
Ugryzienie kleszcza
Ugryzienie mrówki
Ugryzienie pluskwy
Ugryzienie pchły
Ugryzienie wszy
Ugryzienie pająka
Ugryzienie biedronki azjatyckiej
Ukąszenie węża

Ugryzienie komara

Po ugryzieniu przez komara pojawia się niewielki obrzęk oraz swędzenie skóry. Po kilku minutach obrzęk staje się twardy i towarzyszy mu zaczerwienienie. Komary często atakują wielokrotnie, co skutkuje tym, że na skórze pojawia się kilka, a nawet kilkanaście swędzących bąbli, które znikają po kilku dniach. Zazwyczaj ugryzienie komara nie jest niebezpieczne, jednak swędzenie oraz towarzyszący mu obrzęk powodują dyskomfort. W tym przypadku warto zastosować maść z pantenolem lub aloesem, który łagodzi objawy. 

Ugryzienie meszki

Po ugryzieniu przez meszki pojawia się niewielka rana, której towarzyszy obrzęk i zaczerwienienie. Występuje ból i silny świąd, zwłaszcza, że pogryzień jest zawsze wiele. Ślina meszek ma toksyczne właściwości – może doprowadzić nawet do pojawienia się gorączki, nudności, bólu głowy, powiększenia węzłów chłonnych czy bólu stawów. Zwykle objawy ustępują w ciągu tygodnia. 

Użądlenie pszczoły

Użądlenie przez pszczołę może stanowić zagrożenie dla zdrowia osoby użądlonej, jeżeli ta jest uczulona na jad pszczeli. Żądlą jedynie samice pszczoły, ponieważ samce nie posiadają żądła. Żądło zazwyczaj odrywa się wraz z fragmentem odwłoka pszczoły, przy próbie jej ucieczki. Objawy użądlenia przez pszczołę to pozostawione w skórze żądło, zaczerwienienie, obrzęk i ból. U osób uczulonych na jad miejscowa zmiana skórna jest dość rozległa. Zdarzają się również dreszcze, gorączka lub ból głowy. W skrajnym przypadku może wystąpić zagrażający życiu wstrząs anafilaktyczny. Jego objawy to znaczne osłabienie, kołatanie serca, duszności, chrypka i zawroty głowy. W przypadku ich zaobserwowania należy pilnie wezwać zespół ratownictwa medycznego.

Użądlenie osy

Po użądleniu przez osę w skórze człowieka nie pozostaje żądło – w związku z tym osy mogą żądlić wielokrotnie. Objawy użądlenia przez osę to obrzęk, zaczerwienienie i bolesność. Użądlenie osy może wywołać zakażenie miejscowe, ponieważ podczas użądlenia osa może wprowadzić bakterie do organizmu człowieka. U osób uczulonych na jad osy może pojawić się również świąd, wysypka, bóle w okolicy brzucha, zaburzenia oddychania czy niekontrolowane skurcze mięśni. W skrajnym przypadku może wystąpić zagrażający życiu wstrząs anafilaktyczny - należy pilnie wezwać zespół ratownictwa medycznego.

Użądlenie szerszenia

Szerszeń należy do najbardziej jadowitych owadów w Polsce – jedno użądlenie może spowodować silną reakcję na toksynę. Szerszeń, podczas użądlenia wstrzykuje dużą ilość jadu, co objawia się znaczną bolesnością użądlonego miejsca, obrzękiem i zaczerwienieniem. U osób uczulonych może wystąpić zagrażający życiu wstrząs anafilaktyczny - należy pilnie wezwać zespół ratownictwa medycznego.

Użądlenie trzmiela

Objawy użądlenia przez trzmiela są podobne do objawów po użądleniu przez pszczołę, osę lub szerszenia. Po użądleniu pojawia się ból, zaczerwienienie oraz opuchlizna. Do użądlenia przez trzmiela dochodzi rzadko, ponieważ atakuje on tylko w obronie własnej lub gniazda. 

Ugryzienie bąka bydlęcego

Ugryzienie przez baką bydlęcego objawia się znacznym bólem, występowaniem grudki w miejscu ukłucia, rumienia i niewielkiego krwawienia. Występuje silny świąd. Drapanie rany może doprowadzić do zakażenia skóry. Ślina tych owadów zawiera liczne alergeny, takie jak Taba1, czy Taba2, które mogą powodować reakcje krzyżowe z alergenami charakterystycznymi dla osy. Owady te nie są niebezpieczne dla alergików, ale należy pamiętać, że mogą przenosić takie choroby jak wąglik czy tularemia. 

Ugryzienie kleszcza

Ugryzienia kleszcza często pozostają niezauważone. Jest to niebezpieczne, ponieważ kleszcz może przenosić takie choroby jak: borelioza z Lyme, gorączka Q, tularemia, bartoneloza, babeszjoza, erlichioza (anaplazmoza), kleszczowe zapalenie mózgu, a także riketsjozy z grupy gorączek plamistych. Zgodnie z aktualnymi danymi epidemiologicznymi, największe znaczenie mają dwie choroby - borelioza z Lyme oraz kleszczowe zapalenie mózgu. 

Jeśli zauważymy na ciele kleszcza należy go bezzwłocznie usunąć. Najlepiej zrobić to za pomocą wąskich szczypczyków lub profesjonalnego przyrządu do usuwania kleszczy, który można kupić w aptece. Nie wolno stosować „domowych sposobów” takich, jak przypalanie czy nacinanie skóry.  Usunięcie kleszcza w sposób odpowiedni znacznie zmniejsza ryzyko zakażenia chorobami, które są przenoszone przez część kleszczy. Po usunięciu pajęczaka należy obserwować miejsce ukłucia przez minimum 4 tygodnie. Rumień w miejscu ukłucia, który kształtem przypomina tarczę i powiększa się to pierwszy objaw boreliozy, choć nie zawsze pojawia się przy zakażeniu. Na początku zmiana jest widoczna w okolicy ukłucia przez kleszcza, następnie stopniowo powiększa się, tworząc czerwoną lub sinoczerwoną plamę z przejaśnieniem w środku. Najczęściej zmiana przekracza 5 cm.

Ugryzienie mrówki

Charakterystycznym objawem występującym po ugryzieniu przez mrówkę jest niewielki pęcherzyk, wokół którego pojawia się zaczerwienienie. Pojawia się świąd i pieczenie, lecz dolegliwości ustępują po kilkudziesięciu minutach. Następnie pęcherzyk zmienia się w niewielką krostkę, która znika w ciągu kilku dni.

Ugryzienie pluskwy

Pluskwy domowe są pasożytami – żywią się ludzką krwią. Najczęściej atakują nocą. Objawy ugryzienia przez pluskwę to czerwone plamki, które zmieniają się w bąble. W środku wykwitów nierzadko jest widoczny ciemniejszy punkt – jest to miejsce ugryzienia. Charakterystyczne dla ugryzień pluskwy jest ułożenie zmian w liniach, zazwyczaj po trzy. W miejscu ugryzienia pojawia się silny świąd. Jeżeli ukąszeń jest kilka, objawy ustępują zazwyczaj w ciągu jednego do dwóch tygodni. Pluskiew bardzo trudno pozbyć się z domu. Najlepszym sposobem jest przeprowadzenie profesjonalnej dezynfekcji.

Ugryzienie pchły

Głównym objawem ugryzienia przez pchłę jest silny świąd, zaczerwienienie, tkliwość i bolesność wokół miejsca ugryzienia. Nie wolno drapać swędzącej skóry, ponieważ może dojść do zakażenia.  Może pojawić się również reakcja alergiczna od występowania bąbli pokrzywkowych po trudności z oddychaniem i duszności. 

Ugryzienie wszy

Wszy ludzkie są pasożytami. Powodują chorobę – wszawicę głowową, która objawia się silnym świądem miejsc pogryzionych przez wszy. Na skórze pojawiają się czerwone grudki. Obserwuje się też wypryski w okolicy skroni i karku oraz wtórne zakażenia skóry wynikające z drapania zmian. Może wystąpić powiększenie węzłów chłonnych.  Na skórze głowy i włosach widoczne są jaja wszy zwane gnidami.

Ugryzienie pająka

W Polsce większość pająków nie jest w stanie przekłuć ludzkiego naskórka. Jad pająków żyjących w Polsce nie stanowi zagrożenia dla życia zdrowego człowieka. Jednak ukąszenie pająka objawia się silną bolesnością. Mogą pojawić się zaburzenia czucia i zmiany skórne. Pająki z reguły nie pozostawiają śladu po ugryzieniu. Mogą pojawić się dwa niewielkie, lekko zaczerwienione punkty. Do charakterystycznych objawów ugryzienia przez pająka należy świąd, pieczenie i obrzęk.

Ugryzienie biedronki azjatyckiej

Biedronki azjatyckie to gatunek inwazyjny, sprowadzony do Europy do zwalczania mszyc na terenach rolnych. Ugryzienia biedronki azjatyckiej są czerwone i swędzące. Mogą powodować reakcje alergiczne objawiające się między innymi nieżytem nosa, dusznościami oraz pokrzywką.

Ukąszenie węża

Jedynym jadowitym wężem, który występuje w Polsce, jest żmija zygzakowata. Atakuje jedynie wtedy, kiedy poczuje się zagrożona. Cechą charakterystyczną jest zygzak na grzbiecie. W jadzie żmii zygzakowatej znajdują się neurotoksyny doprowadzające do paraliżu układu nerwowego, hialuronidaza, dzięki której jad szybciej przedostaje się do tkanek, a także hemolizyna – uszkadzająca naczynia krwionośne. Jad żmii oddziałuje również na mięsień sercowy. Po ukąszeniu węża mogą pojawić się objawy przypominające wstrząs anafilaktyczny. Ukąszenie żmii jest bardzo charakterystyczne – na ciele pojawią się dwie czerwone kropki oddalone od siebie o 5-10 mm. W przypadku ukąszenia przez żmiję należy pilnie wezwać zespół ratownictwa medycznego.