24 września 2021

Przyjazna pielęgnacja niemowląt

Doktor nauk medycznych, specjalista fizjoterapii
Jak nie przeszkadzać w rozwoju podczas codziennych czynności Pierwszy rok życia dziecka to niesamowity czas, w którym dziecko rozwija się tak szybko, jak nigdy później. Każde nowo narodzone dziecko posiada swój wewnętrzny naturalny pęd do rozwoju, zaprogramowany schemat, który chce wykonać. To, jakie środowisko rozwoju stwarzamy dziecku, ma kluczowe znaczenie w osiąganiu kolejnych rozwojowych kamieni milowych. Poniżej przedstawiamy przykłady codziennych czynności i sposoby ich prawidłowego wykonywania.
mama z dzieckiem

Spis treści:

0 – 3 miesiąc życia dziecka
Maluszek powyżej 3 miesiąca życia
Maluszek, który potrafi już samodzielnie usiąść
 

0 – 3 miesiąc życia dziecka

Podnoszenie do pozycji fasolki


W tych miesiącach należy zwrócić szczególną uwagę na to, aby:

  • każda pozycja dziecka umożliwiała mu łączenie rączek w linii środkowej ciała, a tym samym stwarzała możliwość wkładania ich do buzi. W tym czasie dzieci pracują nad poczuciem linii środkowej ciała. Teraz również rozpoczyna się proces budowania schematu własnego ciała. Będzie on trwał jeszcze długo, jednak osiągnięcie symetrii w okolicach trzeciego miesiąca życia, jest fundamentem do tego, aby  ten schemat mógł rozwijać się prawidłowo;
  • pozycja zabezpieczała    prawidłowe ułożenie kręgosłupa i miednicy. Do czasu samodzielnego siadu pilnujemy, aby  miednica znajdowała się w tyłopochyleniu, tzn. pupa dziecka powinna być delikatnie podwinięta;
  • pozycja zapewniała optymalne podparcie główki, odpowiednie do potrzeb dziecka na tym etapie rozwoju, uwzględniające dystrybucję napięcia mięśniowego;
  1.  Stań naprzeciw dziecka. Swoje prawe przedramię ułóż na podłożu w ten sposób, aby Twoja ręka znalazła się na wysokości główki dziecka.
  2.  Przełóż nóżki przez swoje przedramię i zacznij powoli przetaczać dziecko na bok. Zwróć jednak uwag , żeby główka była nieznacznie podniesiona w stosunku do miednicy.
  3.  Przetaczaj dziecko do momentu, gdy barki dziecka ustawią się jeden nad drugim.
  4.  Pochyl  się i przełóż lewą rękę tak, żeby główka maluszka znajdowała się w zgięciu Twojego łokcia.
  5.  Podnieś dziecko, zwróć uwagę na to, czy główka znajduje się w zgięciu Twojego łokcia, Twoje przedramię jest z boku dziecka, a ręka sięga aż do pupy.

Pamiętaj o naprzemienności. Zwracaj uwagę , aby podnosić maluszka raz na prawą, raz na lewą stronę. Jeśli chcesz odłożyć dziecko, kolejność powyższych czynności należy odwrócić.

Sposoby noszenia dziecka ‘na fasolkę’
Jest to idealny sposób noszenia dziecka od narodzin do 3 miesiąca. Podnosząc dziecko sposobem opisanym  powyżej, dziecko znajdować się będzie już w pozycji fasolki.

Musisz  upewnić  się, a najlepiej  stan przed lustrem i zobacz czy: obie rączki dziecka mają możliwość złączenia się na wysokości klatki piersiowej, miednica znajduje si w tyłopochyleniu oraz czy główka jest podparta pod potylicą a nie pod szyją.

Sposoby noszenia dziecka „samolocik”
W ten  sposób możesz  nosić  noworodka  oraz niemowlę do około 7 miesiąca. Jest to również dobra okazja do tego, żeby pomóc dziecku polubić leżenie na brzuszku. Noszenie niemowlęcia w ten sposób stymuluje podnoszenie główki, wzmacnia plecy i ćwiczy wyciąganie rąk do przodu.

Musimy zwrócić uwagę na to, żeby obie rączki dziecka znajdowały się przed naszym przedramieniem, łokcie dziecka znajdowały się przed linią ramion, a dłonie mogły stykać się ze sobą. Obręcz barkowa musi być uniesiona nieznacznie wyżej niż miednica, a pupa dziecka delikatnie zaokrąglona.

Pozycja do odbicia
Dzięki takiemu ułożeniu maluszka zapewniamy mu:

możliwość obserwowania oraz złączenia rączek,
bezpieczeństwo i brak przeciążeń kręgosłupa,
prawidłowe ustawienie miednicy,
naukę skracania i wydłużania stron.
Wyjmowanie z fotelika
Chwytamy maluszka po bokach tułowia,  blisko dołu pachowego, w ten sposób, żeby kciuk znalazł się z przodu klatki piersiowej, a reszta palców na plecach.
 Przekładamy prawą nóżkę dziecka przez nasze przedramię.
 Przetaczamy maluszka na bok, do momentu aż górno leżący bark będzie nad (lub nieznacznie z przodu) barkiem leżącym na dole. Przy tej czynności unikajmy pociągania za bark leżący wyżej -  nasza ręka, która znajduje się na dole ma podnieść dziecko.
 Unosimy kolejno: główkę, bark, tułów i miednicę dziecka.
 Wkładając dziecko do fotelika, odwracamy kolejność powyższych czynności. Pamiętajmy, żeby przy odkładaniu na foteliku znalazła się najpierw pupa maluszka, dopiero później tułów, bark i głowa.
Pamiętajmy o  naprzemienności.  Zwracajmy  uwagę , aby podnosić Maluszka raz na prawą, raz na lewą stronę. Jeśli chcesz odłożyć dziecko, kolejność powyższych czynności należy odwrócić.

Elementy przyjaznego podnoszenia możemy również zastosować przy wkładaniu/odkładaniu do łóżeczka/gondoli oraz wkładaniu i wyciąganiu maluszka z wanienki do kąpieli.

Przenoszenie na niewielkie odległości
Jeśli chcesz przenieść maluszka na niewielkie odległości np. w obrębie przewijaka, zamiast układać ręce pod pupą i główką dziecka, możemy otulić je po bokach naszymi przedramionami, a dłońmi przytrzymać główkę. Dzięki takiemu ułożeniu naszych kończyn górnych maluszek cały czas czuje się bezpiecznie, ponieważ jego płaszczyzna podparcia jest duża. 

Maluszek powyżej 3 miesiąca życia

Pierwsze  trzy  miesiące w życiu maluszka, to czas przystosowawczy do innego trybu życia niż w brzuchu mamy. Ukończenie 3 m.ż. to dla większości maluszków czas silnej symetrii. W tym czasie dziecko trenuje przenoszenie ciężaru ciała na boki. Większość dzieci ma już dobrą  kontrolę główki. Dzięki temu podczas codziennej pielęgnacji będzie ona wymagała już coraz mniej podparcia.

Sposoby podnoszenia
 Stań naprzeciw Maluszka. Chwyć go prawą ręką po boku tułowia tak, żeby kciuk znalazł się z przodu, a reszta palców z tyłu.
 Przełóż prawą nóżkę dziecka tak, aby znajdowała się na Twoim ramieniu. Swoją lewą rękę ułóż w okolicy łopatki dziecka.
 Obracaj maluszka na bok. Zwróć uwagę, żeby nóżka dziecka była cały czas na twoim przedramieniu. Przetaczaj maluszka do momentu, aż jego górno leżący bark znajdzie się nad barkiem poniżej. 
 Pochyl się nad dzieckiem tak, żeby prawy bok jego tułowia przylegał do Ciebie. 
 Przytulając się do maluszka, przenieś swoją lewą ręką na drugi bok tułowia tak, żeby jego główka znalazła się w zgięciu Twojego łokcia. W tym ułożeniu Twoje przedramię powinno otulać bok tułowia dziecka, a Twoja dłoń powinna sięgać do okolicy pupy dziecka.
 Wyprostuj się powoli i popraw ręce tak, aby przytrzymywały dziecko w pozycji fasolki.
Sposoby noszenia pozycja „fasolki”
Pozycja fasolki może cały czas być pozycją do noszenia, choć większość maluszków będzie już się przy niej niecierpliwiła. Twoje dziecko coraz lepiej widzi oraz chce poznawać świat. Dlatego bardziej przydatne będą pozycje przodem do świata, choć pozycja fasolki może być cały czas potrzebna np. przy usypianiu.

Sposoby noszenia 

„Pozycja przodem do świata na ukos”
Jest to jedna z najlepszych pozycji, zarówno dla mamy, jak i dziecka. Daje ona możliwość dalszego budowania schematu ciała maluszka. Jest ona pozycją asymetryczną, więc nasz maluch uczy się wydłużać i skracać strony świata.

Pamiętajmy, aby w tej pozycji nosić dziecko naprzemianstronnie. Pozycja ta powinna dawać możliwość złączania rączek w linii środkowej ciała. Miednica dziecka powinna być podwinięta, dolna nóżka dziecka nie może zwisać, dlatego podtrzymujemy ją drugą ręką lub zaczepiamy naszymi palcami i o skarpetkę.

Jest to pozycja przeznaczona dla dzieci, które świetnie radzą sobie z kontrolą główki. Jeśli chcemy nosić w ten sposób maluszka, należy pamiętać o tym że, jego plecy muszą być podparte na całej swojej drugości, miednica podwinięta, a uda zgięte w stosunku do tułowia pod kątem 90 stopni.

Maluszek, który potrafi już samodzielnie usiąść
Podnoszenie
W tym wieku również wykorzystujemy element obrotu przy codziennych czynnościach. Przy podnoszeniu zapewne nie będziemy już podtrzymywać nóżki malucha.

Sposoby noszenia „na biodrze”
Gdy dziecko już samo siada, można je bez obaw nosić na siedząco na biodrze. W tej pozycji podtrzymujemy  dziecko jednocześnie  barkiem, tułowiem i ręką. Maluch ma zrotowany tułów do przodu tak, że jego jedna ręka opiera się na piersi rodzica, a druga może wykonywać swobodne ruchy do przodu. Wasze przedramię dodatkowo  podpiera plecy dziecka, dłoń może przytrzymać kolano w lekkim zgięciu, a druga nóżka maluszka obejmuje plecy rodzica.

Wasz tułów wymusza szerokie odwiedzenie nóg maluszka. Nosząc w ten sposób, mamy jedną rękę wolną.
Pamiętajcie jednak o tym, by nosić dziecko na przemian, raz z prawej raz z lewej strony.