Zespół cieśni nadgarstka
Spis treści:
Przyczyny
Zespół cieśni nadgarstka może nie mieć uchwytnej przyczyny, ale zwykle towarzyszy różnym chorobom, stanom lub jest następstwem nawyków:
- choroby reumatyczne – reumatoidalne zapalenie stawów, twardzina układowa, zapalenie wielomięśniowe, choroba zwyrodnieniowa stawów, polimialgia reumatyczna, dna moczanowa lub rzekoma, mukopolisacharydozy;
- choroby gruczołów wydzielania wewnętrznego – cukrzyca, niedoczynność tarczycy, akromegalia;
- choroby zakaźne, np. gruźlica;
- choroby zawodowe;
- urazy;
- inne choroby i stany – umiejscowione w kanale gangliony, krwiaki, tłuszczaki lub kostniaki, amyloidoza, złamania kości, zapalenie kości i szpiku, nieprawidłowości rozwojowe mięśni, ciąża (przy obrzękach, zwykle w III trymestrze);
- nawyki - to przede wszystkim powtarzające się jednakowe ruchy palców i nadgarstka, takie jak np. przy drobnych pracach ręcznych, pisaniu na klawiaturze, operowaniu myszką do komputera, jeździe na rowerze, grze na instrumentach itp.
Objawy
Do najczęstszych objawów zespołu cieśni nadgarstka należą dyskomfort, ból, mrowienie czy drętwienie w okolicy kciuka, palca wskazującego oraz połowy palca serdecznego. Zazwyczaj dołącza do tego osłabienie mięśni, czasem z ich zanikiem.
Pacjenci mają poczucie osłabienia ręki i problem z wykonywaniem precyzyjnych ruchów. Kłopotem może być zaciśnięcie dłoni w pięść lub trzymanie przedmiotów. Objawy najczęściej nasilają się w nocy, w pozycji uniesienia ręki do góry. Wykonywanie powtarzających się ruchów zginania nadgarstka lub unoszenia ręki np. trzymanie telefonu mogą powodować zaostrzenie objawów.
Ból staje się silniejszy wraz ze stopniem zaawansowania choroby. Pojawia się zarówno w spoczynku, jak i podczas ruchu. Mogą pojawić się zaburzenia czucia powierzchownego w obrębie opuszków palców I. i II. W miarę rozwoju choroby zanikają mięśnie kłębu kciuka. Palce wydają się być sztywne, a niektórzy mogą mieć wrażenie ich opuchnięcia, pomimo braku widocznego obrzęku. Zdarza się, że chorym ciężko odróżnić dotyk ciepła i zimna. Wszystkie te objawy wynikają z kompresji nerwu pośrodkowego w obrębie kanału nadgarstka. Ponadto ból, drętwienie, uczucie obrzmienia mogą obejmować ramię, przedramię, bark, a niekiedy sięgać nawet do potylicy.
Leczenie
W przypadku pojawienia się dolegliwości najlepiej zgłosić się do ortopedy. W diagnostyce duże znaczenie ma wykluczenie innych przyczyn występujących objawów. Pacjentom z łagodnym lub umiarkowanym CTS początkowo można zaproponować leczenie zachowawcze. Polega ono na stosowaniu ortez, glikokortykosteroidów, fizjoterapii, ultradźwięków leczniczych oraz ćwiczeniu jogi. Typowe leki przeciwbólowe (NLPZ) nie są skuteczne. Pacjentom z ciężkim CTS lub tym, u których objawy nie zmniejszyły się po 4–6 miesiącach leczenia zachowawczego, proponuje się chirurgiczne odbarczenie. W leczeniu ważne jest również wyeliminowanie przyczyn schorzenia - bez tego nawrót choroby może nastąpić zarówno po leczeniu zachowawczym, jak i operacyjnym.
Do nieinwazyjnych metod leczenia zespołu cieśni nadgarstka należą:
- przede wszystkim zmiana nawyków ruchu dłoni; ograniczenie lub unikanie ruchów, które doprowadzają do nasilenia objawów;
- odpoczynek lub unieruchomienie nadgarstka w ortezie, która chroni nerw pośrodkowy przed uciskiem (szczególnie w nocy) oraz pozwala na rozpoczęcie procesów gojenia;
- chłodzenie nadgarstka lub masaż kostkami lodu;
- wstrzykiwanie kortykosteroidów redukujących stan zapalny i obrzęki do kanału nadgarstka;
- fizykoterapia, np. fala uderzeniowa (pobudza regenerację uciśniętego nerwu, zwiększa elastyczność tkanki łącznej poprzez wpływ na włókna kolagenowe), krioterapia, ultradźwięki, laser.